حق تمبر چیست؟
حق تمبر یکی از موارد مالیات بر دارایی و نوعی مالیات دو وجهی است؛ یعنی دارای هر دو وجه مستقیم و غیرمستقیم است.
به محض صدور برخی اسناد، اوراق و مدارک توسط صادر کنندگان (بانک ها، شرکت‌های تجاری و …) مبالغی تحت عنوان حق تمبر به صورت الصاق و ابطال تمبر و یا دریافت وجه اخذ می‌گردد.
مالیات حق تمبر یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که به وسیله الصاق و ابطال تمبر روی اسناد و اوراق بهادار، از شخص متقاضی دریافت می‌گردد. این امر به دلیل به رسمیت شناختن اسناد صورت می‌گیرد.
مالیات حق تمبر چیست؟
مالیات حق تمبر جزو مالیات‌های مستقیم بوده که در قانون مالیات مستقیم از ماده 44 الی 51 به آن پرداخته شده است.
طبق ماده 44 قانون مالیات‌های مستقیم، به ازای چاپ هر برگ چک، 200 ریال بابت حق تمبر از بانک اخذ می‌گردد. طبق این ماده برای اسنادی مانند سفته نیز مبلغ نیم در هزار دریافت می‌گردد.
طبق ماده 46 قانون مالیات‌های مستقیم، از کلیه اسناد تجاری قابل انتقال که در ایران صادر و یا معامله و مورد استفاده قرار داده می‌شود (به‌استثنای اوراق مذکور در مواد 45 و 48 این قانون) و اسناد کاشف از حقوق مالکیت نسبت به مال‌التجاره از قبیل بارنامه دریایی و هوایی و همچنین اوراق بیمه مال‌التجاره، پنج هزار ریال و بارنامه زمینی و صورت وضعیت مسافری، یک هزار ریال حق تمبر دریافت خواهد شد.
مؤسسه‌های حمل‌ونقل، مسئول تنظیم دقیق بارنامه هستند و باید هویت و نشانی صحیح صاحب کالا و سایر اطلاعات مربوط را در آن درج نمایند و نسخ کافی اوراق مذکور را حداقل تا پنج سال از تاریخ صدور نگهداری کنند.
طبق ماده 48 قانون مالیات‌های مستقیم، سهام کلیه شرکت‌های ایرانی به جز شرکت‌های تعاونی مشمول حق تمبر نیم در هزار می‌شوند.
اسناد و مدارک زیر مشمول مالیات حق تمبر می‌شوند:
۱- کارت معافیت هر یک از مشمولان که از انجام دادن خدمت وظیفه معاف می‌باشند، بابت صدور کارت مذبور مبلغ 10.000 ریال
2- از هرگونه گواهی‌نامه رانندگی بین‌المللی مبلغ 50.000 ریال
3- از هر پلاک ترانزیت انواع خودرو و همچنین از شماره‌گذاری هر وسیله نقلیه که به صورت موقت وارد کشور می‌شود مبلغ 200.000 ریال
4- گواهی‌نامه رانندگی خودرو به ازای هر سال مدت اعتبار مبلغ 1.000 ریال
5- حق تمبر مدارک تحصیلی:
کارنامه و گواهی‌نامه دانش‌آموزان مبلغ 1.000 ریال
دانشنامه و گواهی دانشنامه کاردانی به بالا مبلغ 10.000 ریال
گواهی ارزش تحصیلی دوران ابتدایی، راهنمایی و متوسطه خارجی مبلغ 20.000 ریال
گواهی ارزش تحصیلی دوره‌های فنی حرفه‌ای و دانشگاهی خارجی مبلغ 50.000 ریال
6- پروانه مشاغل پزشکی، دندان پزشکی، دامپزشکی و داروسازی مبلغ 100.000 ریال
7- از جواز تاسیس کارت شناسایی واحدهای تولیدی و معدنی، کارت بازرگانی، پروانه وکالت و کارشناسی و سایر پروانه‌های کسب و کار بابت صدور مبلغ 100.000 ریال و بابت تمدید آن 50.000 ریال اخذ می‌گردد.
کدام اسناد بانکی مشمول پرداخت مالیات حق تمبر می باشند؟
از کلیه قراردادها و اسناد مشابه آنها نیز به شرح زیر که بین بانک‌ها و مشتریان آنها مبادله یا از طرف مشتریان تعهد می‌شود، در صورتی که در دفاتر اسناد رسمی ثبت شود، معادل ده هزار ریال حق تمبر اخذ می‌شود:
- برگ قبول شرایط عمومی حساب جاری
- قرارداد وام یا اعطای تسهیلات از هر نوع که باشد و نیز اوراق و فرم‌های تعهدآوری که بانک‌ها به نام‌های مختلف در موقع انجام معاملات به امضای مشتریان خود می‌رسانند
- قراردادهای انواع سپرده‌های سرمایه‌گذاری
- وکالت‌نامه‌های بانکی که در دفتر بانک تنظیم می‌شود و مشتریان حق امضای خود را به دیگری واگذار می‌نمایند
- قراردادهای دیگری که بین بانک‌ها و مشتریان منعقد می‌شود و طرفین تعهدات و مسئولیت‌هایی را به عهده می‌گیرند و به امور مذکور در این ماده مرتبط می‌شود
مالیات حق تمبر بعد از ثبت شرکت چگونه است؟
تبصره ماده 48 قانون مالیات‌های مستقیم:
حق تمبر سهام و سهم‌الشرکه شرکت‌ها باید ظرف دو ماه از تاریخ ثبت قانونی شرکت و در مورد افزایش سرمایه و سهام اضافی از تاریخ ثبت افزایش سرمایه در اداره ثبت شرکت‌ها از طریق ابطال تمبر پرداخت شود. افزایش سرمایه در مورد شرکت‌هایی که قبلاً سرمایه خود را کاهش داده‌اند تا میزانی که حق تمبر آن پرداخت شده است، مشمول حق تمبر مجدد نخواهد بود.
جریمه ناشی از نپرداختن حق تمبر چگونه است؟
طبق ماده 51 قانون مالیات‌های مستقیم در صورت تخلف از مقررات فصل حق تمبر، متخلف علاوه بر اصل حق تمبر، معادل دو برابر آن جریمه خواهد شد.
